Tiền tố BER

"Ber" thường được gọi là một tiền tố của động từ. Điều này là bởi vì, các từ kết hợp với tiền tố này thường là những động từ. Dù vậy, chúng cũng có thể kết hợp với các từ có nguồn gốc là danh từ, hoặc nguồn khác. 

Chúng ta cùng tìm hiểu:

*Ber + động từ và không phải động từ

*Ber – động từ + an

1. [Ber + danh từ] tạo nên từ phái sinh (động từ) biểu thị nghĩa “có”:

Berkaki empat: có bốn chân

Berumur: già, người có tuổi; berumur lima: 5 tuổi

Berkumis: có râu mép, người để râu mép

Berrambut: có lông, có tóc

Từ gốc	Nghĩa	Ber – từ gốc	Nghĩa
anak	đứa trẻ, em bé, con	beranak	có con, để có con
kaki	chân, bàn chân	berkaki	có chân
kulit	da	berkulit	có da
nama	tên	bernama	có tên, được đặt tên, được gọi là
uang	tiền	beruang	có tiền, để có tiền (beruang còn có nghĩa là con gấu)

2. Biểu thị nghĩa “sử dụng, mang, mặc, đội…”:

baju	quần áo	berbaju	mặc quần áo
jins	quần jean	berjins	mặc quần jean
kacamata	kính	berkacamata	đeo kính, mang kính
mobil	xe hơi, xe con	bermobil	đi bằng xe hơi
sepatu	giày	bersepatu	mang giày
sepeda	xe đạp	bersepeda	đi (bằng) xe đạp
singlet	áo nịt, áo may ô	bersinglet	mặc áo nịt
topi	mũ	bertopi	đội mũ

3. Biểu thị nghĩa “làm, hoạt động”:

Cerita	Câu chuyện	Bercerira	Kể chuyện, kể một câu chuyện
Cermin	Gương	Bercermin	Soi gương
Gerak	Sự vận động	Bergerak	Chuyển động, di chuyển
latih	Xe lửa, tàu hỏa	Berlatih	Tập luyện (thể dục), làm bài (toán, âm nhạc)
Libur	Ngày nghỉ	Berlibur	Đi nghỉ mát
Perang	Chiến tranh	Berperang	Tham chiến, tham gia vào cuộc chiến tranh
Temu	Gặp gỡ	Bertemu	(đi) gặp gỡ
Tandang	Chuyến thăm	Bertandang	Đến thăm

Chú ý: Đôi khi những từ kết hợp với tiền tố “ber” có nghĩa tương tự với từ gốc không có “ber”. Khi nói, người Indonesia sử dụng một trong hai hình thức này. Từ có tiền tố “ber” là hình thức chính thức hơn và là cách dùng chính xác trong văn viết.

Belanja	Mua sắm, chi tiêu	Berbelanja	Mua sắm, chi tiêu
Dagang	Buôn bán, kinh doanh, bán	Berdagang	Buôn bán, kinh doanh, bán
Kumpul	Tụ họp, thu thập	Berkumpul	Tụ họp, thu thập
Main	Chơi	Bermain	Chơi
Nyanyi	Hát	Bernyanyi	Hát

Chính tả: Khi kết hợp với một số từ gốc, “r” trong “ber” có thể được thay thế bằng một ký tự khác; hoặc nếu từ gốc bắt đầu với “r” thì “r” trong “ber” sẽ bị mất đi.

Ajar	Dạy (học, dỗ, bảo)	Belajar	Học tập, nghiên cứu
Kerja	Làm việc, lao động	Bekerja	Công việc
Renang	Bơi	Berenang	Bơi, bơi lội
Runding	đàm phán, điều đình, thương lượng	Berunding	đàm phán, điều đình, thương lượng

4. Ber + số đếm:

Khi kết hợp với số đếm, “ber” có nghĩa “trong số...”:

Berlima: trong số 5 người/vật/thứ gì đó

Berdua: hai người với nhau/trong 2 người

Chú ý: “bersatu” có nghĩa là “đoàn kết” (hợp nhất/thống nhất, là một).

5.  [Ber – động từ + an]

Khi hậu tố “an” kết hợp với “ber – động từ”, thì động từ gốc sẽ biểu thị nghĩa “tương tác, qua lại lẫn nhau, có qua có lại” hoặc chỉ “sự bất thường, không đều đặn, không theo quy tắc của hành động, sự chuyển động/vận động nào đó”. "Có đi có lại" có nghĩa là các động từ chỉ hành động lẫn nhau hoặc mối quan hệ giữa hai hay nhiều người, động vật, đồ vật vô tri vô giác.

Bentur	Đụng, chạm, gõ, nhấn, cãi cọ	Berbenturan (Dua sepeda berbenturan)	Đụng nhau, chạm vào nhau, gõ vào nhau, đánh nhau (Hai xe đạp va nhau)
Cium	Hôn	Berciuman (Dua orang berciuman)	Nụ hôn, sự hôn nhau, được hôn (Hai người hôn nhau)
Dekat	Gần	Berdekatan	Liền kề, được gần nhau, kề vai sát cánh
Dua	Hai, số 2	Berduaan	Song song
Hadap	Mặt, bộ mặt, bề ngoài	Berhadapan	Đối mặt với nhau
Jabat	Bắt tay	Berjabatan	Bắt tay nhau
Jauh	Xa	Berjauhan	Xa nhau
Kenal	Biết	Berkenalan	Làm quen
Musuh	Kẻ thù	Bermusuhan	Căm ghét, thù địch
Pandang	Nhìn, ngắm	Berpandangan	Nhìn/ngắm nhau
Papas	Băng qua, đi ngang qua	Berpapasan	Thông qua nhau, giao nhau
Seberang	Đối diện	Berseberangan	Đối diện nhau

Hành động bất thường, không thường xuyên, đều đặn:

Datang	Đến	Berdatangan	Đi đến một nơi, xuất hiện
Kejar	Đuổi theo, theo đuổi	Berkejaran	Đuổi nhau, rượt nhau
Lari	Chạy	Berlarian	Chạy xung quanh, vòng quanh, đi qua đi lại
Tebar	Rắc, rải, phát tán	Bertebaran	Rải rác, phân tán
Terbang	Bay	Beterbangan (bỏ “r” của ber)	Bay khắp nơi

6. Kết hợp với sự lặp lại của từ gốc:

Berbincang-bincang	Nói chuyện, trò chuyện, thảo luận
Bercakap-cakap	Nói chuyện, trò chuyện
Berjalan-jalan	Di dạo, đi giải trí nghỉ ngơi
Berjingkrak-jingkrak	Nhảy dựng lên, nhảy cỡn lên (phấn khích, sung sướng)
Berputar-putar	Quay cuồng, quay xung quanh

*berlama-lama: kéo dài (cố dành thời gian làm điều gì đó); lama-lama: cuối cùng, sau cùng, rốt cuộc, tóm lại, sau một thời gian dài.

Jangan berlama-lama di sana ya: Đừng ở lại lâu quá nha !

Sumber: Departmen Pendidikan dan Kebudayaan BP, PN Balai Pustaka

                                   Blog "Tự học tiếng Indonesia" giữ bản quyền nội dung này